بررسی اثرات منبع تغییر نیتروژن (نیترات/ آمونیوم) بر محتوای ترکیبات بیوشیمیایی و میزان احیا نیترات بالنگو

تنش شوری یکی از عوامل مهّم کاهش رشد و عملکرد گیاهان زراعی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. از سوی دیگر نیتروژن نیز به عنوان یکی از مهمترین عناصر غذایی پرمصرف، اصلی ترین عامل محدود کننده تولید محصولات زراعی بوده و کمبود آن در مناطق خشک و نیمه خشک احساس می شود. این مطالعه به منظور ارزیابی تحمّل به شوری و تأثیر منابع مختلف کودهای نیتروژنه و نحوه اعمال آن بر گیاه دارویی بالنگو در دو آزمایش جداگانه در سال 1391-1392 صورت گرفت. آزمایش اول در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار با 5 تیمار شوری (شاهد، 40، 80، 120 و 150 میلی مولار) در آزمایشگاه گیاهان دارویی و آزمایش دوَم به صورت فاکتوریل با دو عامل منبع نیتروژنی (هوگلند، 0: 100، 25 : 75، 50 :50، 75 :25 و 0 : 100 نیترات به آمونیوم) و شوری (شاهد، 40، 80، 120و 150 میلی مولار) و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار و به صورت گلخانه ای انجام گرفت. اثر شوری بر صفات درصد و سرعت جوانه زنی، میانگین مدت زمان جوانه زنی و واریانس جوانه زنی، تعداد گیاهچه نرمال و غیر نرمال، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن تر و خشک ریشه چه و ساقه چه بنیه بذر معنی دار شد. با افزایش شدت شوری تعداد گیاهجه های نرمال و بیوماس کل گیاهچه به ترتیب 23/9 و 91/78 درصد کاهش یافت. همچنین وزن خشک ریشه چه و ساقه چه و طول گیاهچه به ترتیب 4/76، 79 و 8/42 درصد کاهش یافت. صفات محتوای پرولین، قند، رنگیزه های فتوسنتزی، محتوای عناصر سدیم و پتاسیم اندام هوایی و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز و خصوصیات مورفولوژیکی وزن تر و خشک اندام زمینی و وزن تر و خشک اندام هوایی تحت تاثیر شوری و منبع تغذیه نیتروژن بودند.از سوی دیگر افزایش نسبت نیتروژن آمونیومی باعث کاهش وزن تر و خشک اندام زمینی و اندام هوایی گیاه بالنگو شد. با افزایش نسبت نیتروژن آمونیومی وزن خشک اندام هوایی معادل 9/64 و وزن خشک اندام زمینی معادل 37/38 درصد و وزن خشک کل گیاه معادل 59/57 درصدکاهش یافت که این نشان دهنده ثر سوء آمونیوم بر روی گیاه بالنگو بوده است.